Μπορείς να είσαι ανίκητος αν δεν κατεβαίνεις σε κανένα αγώνα που δεν θα μπορούσες να νικήσεις

Περιγραφή

Μπορείς να είσαι ανίκητος αν δεν κατεβαίνεις σε κανένα αγώνα που δεν θα μπορούσες να νικήσεις

Αυτή η φράση μπορεί να ερμηνευτεί σε δύο επίπεδα: το κυριολεκτικό και το μεταφορικό. Κυριολεκτικά, αναφέρεται στον αθλητισμό ή στην ανταγωνιστική αντιπαλότητα, όπου ο στρατηγικός παίκτης μπαίνει μόνο σε αγώνες που γνωρίζει ότι μπορεί να νικήσει. Μεταφορικά, το απόφθεγμα ενθαρρύνει την προσεκτική επιλογή των προκλήσεων ή των ευκαιριών που αντιμετωπίζουμε στη ζωή.

Αυτή η στάση έχει τη δύναμη να μας κατευθύνει προς την προσωπική επιτυχία και την αποφυγή της απογοήτευσης. Αναγνωρίζοντας τα δικά μας ταλέντα, αδυναμίες που διαθέτουμε, μπορούμε να προσδιορίσουμε ποιες “μάχες” έχουν νόημα για εμάς και σε ποιες έχουμε τη μεγαλύτερη πιθανότητα να επικρατήσουμε.

Ο Επίκτητος και η στωική φιλοσοφία γενικότερα μάς ενθαρρύνει να δρούμε και να αποδεχόμαστε τις προκλήσεις ως ευκαιρίες για ανάπτυξη και βελτίωση.

Περισσότερα για τη ζωή και το έργο του Επίκτητου μπορείτε να βρείτε εδώ

Βίος

Ο Επίκτητος αναφέρεται ως παιδί δούλων και φέρεται ότι γεννήθηκε στην Ιεράπολη της Φρυγίας (Izmit, σημερινή Τουρκία), εξ ου ενίοτε και το προσωνύμιο Ιεραπολίτης. Φθάνοντας στη Ρώμη, τον αγόρασε ο Επαφρόδιτος, ο οποίος ήταν απελεύθερος του Νέρωνα. Ο Επίκτητος υπήρξε θύμα του Επαφρόδιτου. Ο δεύτερος του έβαλε το πόδι σ’ ένα μάγγανο και το έσφιγγε, για να τον κάνει να χάσει τη στωικότητά του και να φωνάξει. «Θα μου σπάσεις το πόδι», τον προειδοποίησε ο Επίκτητος, αλλά ο Επαφρόδιτος συνέχισε το σφίξιμο, μέχρι που έγινε το κακό. «Δε στο είπα πως θα μου σπάσεις το πόδι;» αρκέστηκε να πει ο Επίκτητος. Σε αυτή την περίοδο φαίνεται πως παρακολούθησε τα μαθήματα φιλοσοφίας του Μουσώνιου Ρούφου και συνόψισε τη φιλοσοφία του στις λέξεις «ανέχου και απέχου» (στα νέα ελληνικά: «Να ανέχεσαι και να απέχεις»). Όταν στη συνέχεια έγινε απελεύθερος, εγκαταστάθηκε για λίγο καιρό στη Ρώμη, όπου ζούσε σε μια καλύβα που έμενε πάντα ανοιχτή. Εξαιτίας διατάγματος του Δομιτιανού το 93, διώχνονται όλοι οι φιλόσοφοι από την Ιταλία και ο Επίκτητος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Ρώμη και να μεταβεί στη Νικόπολη της Ηπείρου (Νομός Πρέβεζας), όπου ίδρυσε φιλοσοφική σχολή. Μεταξύ των μαθητών του συγκαταλέγεται ο ιστορικός και έπαρχος της Καππαδοκίας Φλάβιος Αρριανός από τη Νικομήδεια, ο οποίος συγκέντρωσε τις ομιλίες του, από τις οποίες διασώζονται μόνο τα τέσσερα πρώτα βιβλία. Έπειτα έβγαλε από αυτές ένα απάνθισμα σκέψεων που είναι γνωστές με το όνομα «Εγχειρίδιον Επικτήτου».

Φιλοσοφία

Ο Επίκτητος ανέπτυξε ένα φιλοσοφικό σύστημα που θεμελίωνε σε βάσεις από την ηθική του Σενέκα και το οποίο ήταν κυρίως ένα είδος θρησκευτικής διδασκαλίας που έμοιαζε πολύ με τον χριστιανισμό. Επίκεντρο της φιλοσοφίας του Επίκτητου είναι ο άνθρωπος και η εκπαιδευτική αγωγή του με έμφαση στην ηθική. Η εκπαίδευση για τον φιλόσοφο είναι το μέσο με το οποίο μπορεί να κατοχυρώσει ο άνθρωπος την ελευθερία του. Μέσω της άσκησης της φιλοσοφίας ο άνθρωπος μπορεί να διακρίνει τα πράγματα που βρίσκονται υπό την εξουσία του από εκείνα που δεν βρίσκονται υπό την εξουσία του. Κατά τον Επίκτητο, η έννοια της ευδαιμονίας εδράζεται στη γνώση των «εφ’ ημίν» (στα οποία υπάγονται οι προσωπικές μας πράξεις, οι σκέψεις κλπ.) και των «ουκ εφ’ ημίν» (στα οποία υπάγονται ο πλούτος, η δόξα κλπ.).

Εγχειρίδιον Επίκτητου

Μπορείτε να βρείτε και να διαβάσετε το πιο γνωστό έργο του Επίκτητου. Θα το βρείτε εδώ