Περιγραφή
Η φράση “Ἤ τάν ἤ ἐπί τᾶς” αποδίδεται στις Σπαρτιάτισσες μητέρες και περιγράφεται από τον Πλούταρχο στα έργα του. Σημαίνει “Ή με αυτήν (την ασπίδα) ή πάνω σε αυτήν”, και λέγεται ότι ήταν η παρότρυνση μιας Σπαρτιάτισσας μητέρας προς τον γιο της πριν εκείνος φύγει για τη μάχη. Η ασπίδα συμβόλιζε την τιμή και την αφοσίωση στον πόλεμο, και η φράση σήμαινε ότι ο πολεμιστής έπρεπε είτε να επιστρέψει νικητής (κρατώντας την ασπίδα του) είτε να επιστρέψει νεκρός πάνω σε αυτήν, χωρίς ποτέ να λιποτακτήσει ή να την εγκαταλείψει.
Αυτό το ρητό αντικατοπτρίζει τη σκληρότητα και το ήθος των Σπαρτιατών, την αυστηρή προσήλωση στο καθήκον και την τιμή. Η φράση εκφράζει το υψηλό ιδανικό της θυσίας για την πατρίδα και την αδιαπραγμάτευτη αφοσίωση στη μάχη, αποκαλύπτοντας τον σπαρτιατικό τρόπο ζωής όπου η τιμή και η πειθαρχία είχαν ύψιστη σημασία.
Περισσότερα για τη ζωή και το έργο του Πλούταρχου μπορείτε να βρείτε εδώ
Ο Πλούταρχος (περ. 45–120)[10] ήταν Έλληνας ιστορικός, βιογράφος, φιλόσοφος και δοκιμιογράφος.
Η ζωή του
Γεννημένος στη μικρή πόλη της Χαιρώνειας, στη Βοιωτία, πιθανώς κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κλαύδιου, ο Μέστριος Πλούταρχος ταξίδεψε πολύ στον μεσογειακό κόσμο της εποχής του και δύο φορές στη Ρώμη, (βλ. Πλούταρχος. Δημοσθένης. 2.2, Πλούταρχος. Όθων 14.1-2, Πλούταρχος. Όθων 18.1). Είχε φίλους Ρωμαίους με ισχυρή επιρροή, ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν ο Σόσκιος Σενέκιος και ο Φουνδανός, και οι δύο σημαντικοί Συγκλητικοί, στους οποίους ήταν αφιερωμένα ορισμένα από τα ύστερα κείμενά του. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Χαιρώνεια, όπου λέγεται ότι μυήθηκε στα μυστήρια του Απόλλωνα. Ήταν πρεσβύτερος των ιερέων του Απόλλωνα στο Μαντείο των Δελφών, (βλ. Ηθικά 792F) όπου ήταν υπεύθυνος για την ερμηνεία των χρησμών της Πυθίας, αξίωμα που κράτησε για 29 έτη έως τον θάνατό του. Έζησε μια ιδιαίτερα δραστήρια κοινωνική και πολιτική ζωή, κατά τη διάρκεια της οποία παρήγαγε ένα απίστευτο σώμα κειμένων, που επιβίωσαν ως την εποχή μας.